As TIC en "tecnoloxías"
Mª Paz Freire Campo
IES Paseo das Pontes
«Tecnoloxías e prensa» é unha experiencia desenvolta no IES Paseo das Pontes nos últimos tres cursos (2007-08, 2008-09, 2009-10) na materia de Tecnoloxías de 3.º de ESO, (consistente nunha rede de blogues que recollen informacións e comentarios sobre a actualidade tecnolóxica), experiencia integrada nunha unidade didáctica máis ampla: a unidade «Internet e novas tecnoloxías» parte da programación didáctica de Tecnoloxías de 3.º de ESO.
Esta proposta didáctica consiste en facer o seguimento, a través da prensa dixital, das últimas novidades relativas aos avances tecnolóxicos e os seus impactos sociais e ambientais e crear documentación electrónica accesible para a consulta por parte de todo o alumnado
Forma parte dos obxectivos da materia de Tecnoloxías xerar hábitos de traballo colaborativo. Cando se comparten informacións e comentarios estase a favorecer o debate e a reflexión crítica
A experiencia inicial, desenvolta por Paz Freire Campo e Beatriz Méndez Mareque foi seleccionada na convocatoria 2008 de Premios de Innovación Educativa convocados pola Consellería de Educación e está publicada en
Xustificación da experiencia "Tecnoloxías e prensa":
Internet e Telecomunicacións son contidos de Tecnoloxías de 3.º de ESO, ambas son unidades que abranguen contidos de informática (hardware e software) e de novas tecnoloxías da información e da comunicación.
Contidos con avance tan vertixinoso que ningún libro de texto pode manter actualizados. Non ten sentido falar de «novas» tecnoloxías e carecer dos últimos datos, datos que tan só os medios de comunicación recollen de forma inmediata.
As edicións dixitais da prensa constitúen un dos accesos máis directos para alumnos e alumnas usuarios e usuarias da Internet. A prensa pode proporcionar a información máis recente. Todas as novidades relacionadas coas novas tecnoloxías son noticia: os avances, problemas ocasionados, vantaxes...
Esta proposta didáctica consiste en facer o seguimento, a través da prensa dixital, das últimas novidades relativas aos avances tecnolóxicos e os seus impactos sociais e ambientais e crear documentación electrónica accesible para a consulta por parte de todo o alumnado.
Para desenvolver a unidade primeiro cómpre construír unha estrutura de comunicación entre alumnado e profesorado empregando un dos correos electrónicos gratuítos existentes.
O seguinte paso é seleccionar temas, organizar o seguimento por grupos e comezar a elaborar e publicar información sobre aspectos das novas tecnoloxías (utilizando un servizo gratuíto para crear weblogs).
A unidade didáctica engloba actividades de utilización de aplicacións informáticas, explicacións e manipulación de compoñentes de hardware, encamiñadas a obter unha visión completa do que é o hardware, o software e o avance mais o impacto da evolución das novas tecnoloxías da información e a comunicación, ademais de valorar o seu emprego.
Ao comezarmos esta actividade propuxémonos unha serie de obxectivos didácticos que se poden resumir en:
- Conseguir a información máis recente sobre as novas tecnoloxías e os seus impactos.
- Crear o hábito de consultar a prensa, dixital ou escrita, e valorar e seleccionar a información.
- Familiarizar o alumnado con outras formas de presentar informacións utilizando os recursos das TIC: os blogues.
- Crear redes de comunicación entre o alumnado e entre alumnado e profesorado.
- Fomentar hábitos de traballo colaborativo.
- Integrar destrezas tecnolóxicas cotiás (mp3, móbil, internet, e-mail ...) na actividade curricular e revalorizalas ante a comunidade educativa.
Educación en valores
Os contidos da unidade permiten abordar diversos aspectos da educación en valores. As noticias de cada día axudan a comentar aspectos positivos e negativos das novas tecnoloxías, impactos sociais (adiccións, fraudes, desigualdades), avances (PDA, móbiles, wi-fi, módems, ...), novas formas de relación e comunicación (redes sociais, galerías de imaxes...).
Os contidos da unidade permiten abordar diversos aspectos da educación en valores. As noticias de cada día axudan a comentar aspectos positivos e negativos das novas tecnoloxías, impactos sociais, avances e novas formas de relación e comunicación
A actualidade e a frescura das noticias favorece o comentario crítico e o debate (piratería, software libre...) sobre o uso correcto das novas tecnoloxías.
Son temas importantes na educación en valores dos e das estudantes:
- A educación para o consumo: lixo electrónico, sociedade de consumo, reutilización como alternativa...
- A solidariedade: fractura dixital, problemas de cobertura no rural, computadores solidarios, software libre como ferramenta fronte ás desigualdades sociais...
- A igualdade de xénero: papel da muller no mundo tecnolóxico, capacidades para as profesións tecnolóxicas e no traballo de aula.
- O respecto cara a outros enfoques procedentes de distintas sociedades ou formas de vida: empatía, non discriminación, aceptación das desigualdades, globalización dos saberes...
- O traballo cooperativo: A creación dunha rede de traballo (a rede de blogues na que todos e todas están a contribuír) fomenta o espírito de equipo, é unha actividade cooperativa que permite valorar a importancia de ser membro dun grupo asumindo tarefas individuais con actitudes de respecto e tolerancia cara aos demais.
- A utilización respectuosa dos recursos da Internet como soporte de comunicación entre comunidades. Os rapaces e as rapazas de hoxe viven inmersos nun mundo virtual no que cómpre respectar normas de actuación... (a lexislación vai por detrás da vida real).
- A análise crítica das novas tanto no ámbito científico-tecnolóxico como no económico, social e ambiental, empregando de forma autónoma un método definido previamente.
Metodoloxía de traballo
A metodoloxía prestará atención aos coñecementos adquiridos previamente polo alumnado e a partir destes ampliar con outros novos, tendo sempre en conta o principio de actividade no que o discente é protagonista do proceso de ensino-aprendizaxe. Deste xeito, empregarase unha metodoloxía de traballo totalmente activa, facendo do uso o mellor procedemento para o manexo e a aprendizaxe por parte dos alumnos. As técnicas de estudo e traballo que pretendemos aplicar co alumnado pódense resumir nos seguintes puntos:
Actividades previas necesarias (e realizadas en unidades anteriores):
- Creación de contas de correo electrónico.
- Manexo do correo electrónico como medio de almacenaxe de arquivos.
- Utilización de aplicacións informáticas para editar textos e imaxes.
- Identificación de compoñentes electrónicos e funcionamento de circuítos.
Informacións previas:
- Onde atopar ás máis recentes novas sobre tecnoloxías? Nos medios de comunicación e na Internet: As edicións dixitais da prensa.
- Como buscar noticias por palabras clave?
- Que é un blog? Como e onde crear un blog?
Como reto propónselle ao alumnado escoller un artigo dunha edición dixital da prensa relacionado coas novas tecnoloxías para extraer o tema central e definir o vocabulario técnico máis relevante. Na selección de temas, previamente realizada polo docente, procurarase evitar repeticións para cubrir un abano amplo da actualidade.
A partir de aí xorde o formato para o documento web: o blogue, unha forma de expresión do traballo que permite que compañeiros e compañeiras poidan lelo e completalo.
Unha vez creado o blogue márcanse obxectivos a curto e longo prazo, elementos para engadir, actualizacións...
Avaliación das actividades e das competencias adquiridas
As ferramentas axeitadas para avaliar o grao de adquisición das competencias e o éxito da experiencia e da unidade didáctica son:
- Observación directa na aula de informática que serve para detectar o interese espertado polas actividades, o vocabulario empregado, a habilidade coas aplicacións informáticas, a cooperación nas tarefas do grupo, etc.
- Revisión do blogue en datas prefixadas, para valorar contidos, calidade e presentación, formato, elementos de páxina presentes, etc.
- Observación na aula obradoiro das actividades complementarias, valorando a destreza na manipulación de compoñentes, a interpretación e representación de circuítos, a capacidade de traballar en grupo, etc.
- Proba escrita con preguntas sobre hardware, electrónica e novas tecnoloxías (relacionadas cos contidos dos blogues).
Despois de realizar a experiencia en dous cursos, 2008-09 e 2009-10, resultan salientables algúns aspectos:
- As edicións dixitais son un recurso fácil de aplicar na aula de informática e extremadamente útil para desenvolver os contidos desta unidade. O alumnado, da mesma forma que comproba o seu correo, adquire o hábito de revisar o xornal.
- Os medios de comunicación dixitais son recursos inmediatos e actuais. Ningún libro de texto pode manterse tan actualizado e abarcar tan ampla variedade de aspectos como unha boa sección de tecnoloxía dun xornal, unha revista dixital ou algunhas páxinas web.
- O currículo da materia de Tecnoloxías non pode estar completo sen as últimas novas, razón pola que a prensa dixital na aula de informática pode axudar a precisar e ampliar información necesaria en Tecnoloxías.
- Forma parte dos obxectivos da materia de Tecnoloxías xerar hábitos de traballo colaborativo. Cando se comparten informacións e comentarios estase a favorecer o debate e a reflexión crítica.
O currículo da materia de Tecnoloxías non pode estar completo sen as últimas novas, razón pola que a prensa dixital na aula de informática pode axudar a precisar e ampliar información necesaria en Tecnoloxías