Infantil e primaria

Rus entre Planetas. CEIP Canosa-Rus (Coristanco). Premio II Concurso de Traballos por Proxectos

O CEIP Canosa-Rus, de Coristanco (A Coruña) involucrouse durante o curso 2014/2015 nun proxecto documental integrado, coa participación de toda a comunidade educativa, baixo o título RUS ENTRE PLANETAS. Este traballo mereceu un dos premios do II Concurso de Traballos por Proxectos, convocado pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, na modalidade de Proxectos Documentais Integrados coordinados desde a biblioteca escolar. 
Planificación, liderazgo da biblioteca e a excelente coordinación dos diferentes equipos docentes son claves no desenvolvemento deste proxecto que permitiu ás nenas e nenos do Canosa-Rus achegarse ao mundo da astronomía desde distintos ámbitos e participar así dunha experiencia de aprendizaxe viva e enriquecedora. A memoria do proxecto resume obxectivos, contidos e tarefas realizadas, entre outras cuestións, e a web específica do proxecto amplía toda a información e permítenos coñecer con maior profundiade o traballo realizado e o clima de implicación (e de satisfacción)  dos distintos sectores da comunidade educativa. Ensino de calidade no rural galego! 

Aprender a investigar. Proposta para 4º e 6º de primaria (libre configuración)

A normativa curricular vixente para as ensinanzas de primaria contempla unha hora semanal de libre configuración para 4º e 6º de primaria, que os centros poden dedicar a diferentes cuestións en función das necesidades do alumnado e do proxecto educativo de centro. Trátase dunha excelente oportunidade para traballar co alumnado contidos de uso, tratamento e produción de información, os denominados contidos ALFIN (Alfabetización Informacional) a través de pequenos proxectos de investigación. Esta sería unha intervención decidida a favor da competencia informacional do alumnado, integrada na chamada "competencia dixital", unha das chamadas competencias "clave" que agocha un complexo entramado de habilidades, destrezas, coñecementos e actitudes imprescindibles para se mover na sociedade da información.
A partir do desenvolvemento curricular que a Consellería de Cultura, Educación e O.U. ten publicado para unha materia de libre configuración denominada, INVESTIGACIÓN E TRATAMENTO DA INFORMACIÓN, destinada a 1º e 2º curso de ESO,  e coa bagaxe da súa longa experiencia de traballo neste ámbito como responsables da biblioteca escolar, as profesoras, Isabel Vázquez, do CEIP Quintela (de Moaña, Pontevedra), e Olga Rodríguez, do CEIP Milladoiro (de Malpica, A Coruña), coa colaboración da Asesoría de bibliotecas escolares, veñen de realizar unha adaptación  para 4º e 6º curso de primaria, baixo o título APRENDER A INVESTIGAR, á que se dá difusión pola axuda que pode supoñer ao profesorado dos centros nos que xa se está a traballar neste ámbito. Pode, así mesmo, espertar o interese entre o conxunto do profesorado, que pode incluír estes contidos na súa práctica pedagóxica nas distintas áreas de aprendizaxe. 
Na imaxe, nenas e nenos do CEIP de Leirado, nunha sesión de traballo coa información na súa biblioteca escolar.

Xornadas de Voluntariado de Lectura-A en Culleredo 2015

   Do 26 ao 29 de maio, o CRD da Coruña (Culleredo) acolleu ao alumnado de Voluntariado de Lectura-A de catro centros galegos que foran seleccionados entre os 42 que presentaron memoria de actividade, ao abeiro deste programa iniciado no curso 13/14 e que actualmente se integra no programa "Bibliotecas Escolares Solidarias".  Un total de 49 nenas e nenos de 5º e 6º de Primaria dos centros gañadores participaron nas XORNADAS DE CONVIVENCIA DO VOLUNTARIADO DE LECTURA cun programa intenso de actividades relacionados coa lectura o traballo cooperativo e a educación en valores de voluntariado e solidariedade.
 

A rapazada asistente a estas xornadas de convivencia procedían dos seguintes centros: 

  • CEIP Vales Villamarín, de Betanzos (A Coruña)
  • CEIP Ramón Falcón, de Castro de Rei (Lugo)
  • CEIP Carlos Casares, de Xinzo da Limia (Ourense)
  • CEP Altamira, de Salceda de Caselas (Pontevedra) 
O alumnado estivo acompañado en todo momento por unha profesora de cada centro e polos membros do equipo da Asesoría de Bibliotecas Escolares. Esta actividade está organizada pola Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos xunto coa Dirección Xeral de Xuventude e Voluntariado, e conta coa colaboración do Centro Residencial Docente de A Coruña.

Voluntariado de Lectura - A: centros seleccionados para as xornadas de convivencia 2015

 

Publicada no Portal Educativo a resolución de 13 de maio de 2015 pola que se comunica a selección de centros que, finalmente, participarán nas xornadas de convivencia do Voluntariado de Lectura-A (5º e sexto de primaria), que terán lugar no CRD da Coruña (Culleredo) entre o 26 e o 29 de maio. Un grupo de 50 nenas e nenos, en representación dos voluntarios e voluntarias da biblioteca escolar do seu centro, asistirá a estas xornadas nas que participarán en obradoiros e actividades diversas relacionadas coa lectura expresiva, a narración oral, os xogos cooperativos e tradicionais, o traballo colaborativo, a robótica, o teatro, as danzas do mundo ou bailes tradicionais. Visitarán, así mesmo a Biblioteca "Ágora" e o Museo Nacional de Ciencia e Tecnología (MUNCYT) na Coruña. Dos 45 centros inscritos neste curso presentaron memorias das súas actividades un total de 42 centros, con experiencia nas distintas modalidades (colaboración na biblioteca escolar, lecturas compartidas dentro do centro, lecturas compartidas fóra do centro). Estes"voluntarios de lectura" procederán dos seguintes centros:

  • CEIP Francisco Vales Villamarín (Betanzos, A Coruña)
  • CEIP Ramón Falcón (Castro de Rei, Lugo)
  • CEIP Carlos Casares (Xinzo da Limia, Ourense)
  • CEP Altamira (Salceda de Caselas, Pontevedra)


Como atopar un libro na biblioteca

Desde o CEIP Sofía Casanova, de Culleredo (A Coruña), chéganos esta ferramenta para a formación de usuarios e usuarias da biblioteca escolar: Como atopar un libro na biblioteca. Coñecemos tamén que a biblioteca ten un STAB, un Servizo Técnico de Axuda á Biblioteca, formado polo alumnado colaborador, cunhas funcións moi concretas que aparecen tamén recollidas nesta presentación:

Informe Proxecto Kamishibai (2012-2014)


Neste vídeo podemos ver a nenas e nenos de 1º B do CEIP Frián-Teis, de Vigo, empregando o kamishibai para a presentación dun dos seus traballos de investigación, neste caso sobre a historia do Rainbow Warrior, a compañeiros seus do cuarto curso de primaria, un bo exemplo das posibilidades deste teatriño xaponés.

Trala recollida de valoracións dos 15 centros que participaron  no Proxecto Kamishibai no periodo 2012-2014, presentamos un breve infome sobre as posibilidades do kamishibai nas bibliotecas escolares e nas aulas. 

Entre as conclusións que se extraen das valoracións do profesorado destacamos: "O kamishibai é valorado claramente como un recurso moi útil para as actividades de expresión oral, narracións e recitais dentro da biblioteca escolar. Da mesa forma, considérase un recurso útil para a realización de actividades de expresión plástica e artística. Favorece o traballo e os intercambios colaborativos". Un 80% dos equipos de biblioteca consultados (usuarios do kamishibai), valoran positivamente o kamishibai como recurso para a adquisición de competencias básicas. 

  • "Aprenderon a sintetizar o texto nun só debuxo con trazos moi sinxelos"
  • "É un bo recurso para a atención á diversidade"
  • "Permite traballar distintas competencias de forma diferente"
  •  "Permite mellorar a competencia en comunicación lingüística desde a creación dos propios textos ata a posta en escea traballando a lectura expresiva".

ACCESO AO INFOME COMPLETO

Os ecosistemas da Terra. Un traballo documental en 5º de Primaria


 

Desde a biblioteca do CEIP Milladoiro (Malpica de Bergantiños, A Coruña), chéganos información sobre o traballo que estiveron realizando as alumnas e os alumnos de 5º curso de Primaria, dentro do proxecto "Os Ecosistemas da Terra". "Trátase dun traballo documental que puideron escoller presentar en papel ou presentación electrónica. Tiveron catro semanas para elaboralo. O deseño incluía descriptores da competencia de CM, linguística (texto expositivo e exposición oral, diversos tipos de lectura...), tratamento da información e autonomía persoal. O traballo, unha vez finalizado, tivo que ser exposto oralmente ao resto do grupo así como recibir a avaliación deles."

No blogue do alumnado de 3º ciclo, insertado no blogue da biblioteca, podemos ver as distintas presentacións elaboradas no contexto deste traballo: unha labor seria de educación para a competencia informacional e para unha aprendizaxe significativa.

Voluntariado de lectura - A no Vales Villamarín, de Betanzos


NO CEIP Vales Villamarín, de Betanzos, que participa na iniciativa Voluntariado de Lectura - A, existe un grupo de colaboradores da biblioteca que teñen moi claras as súas competencias, tal e como lemos no blogue da biblioteca e podemos apreciar nestas imaxes:

63 nenas e nenos de  5º de E.P. forman o grupo de alumnos colaboradores da biblioteca, que, en parellas, desenvolven moi ben as súas tarefas:

    Acompañar ao alumnado do 1º ciclo na travesía cara a biblioteca.
    Axudar no cumprimento das normas.
    Colaborar cos demais, especialmente co alumnado de 1º ciclo, a buscar libros apropiados á súa idade e gustos.
    Colocar e axudar a colocar correctamente os libros nos andeis.
    Retirar os libros deteriorados.
    Participar no taller de reparación de libros deteriorados, denominado Hospital de libros.

Lectura dixital na Hora de Ler

No CEP Xosé María Brea Segade, de Taragoña (Rianxo), tras un periodo de preparación, comezan a utilizar nas aulas os lectores electrónicos adquiridos grazas á súa participación no Proxecto E-LBE da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, destinado á incorporar os dispositivos de lectura electrónica nas bibliotecas escolares. Tal e como explican no seu blog, os lectores van ás aulas para seren utilizados na Hora de Ler. A información que se subministra a profesorado e alumnado facilita a aclimatación a estes dispositivos e favorece unha nova experiencia lectora.

Axudantes da biblioteca, unha forma de adquirir competencias ALFIN

APRENDENDO A TRABALLAR CO "MEIGA" by Slidely Slideshow

Formar un grupo de colaboradores da biblioteca escolar é unha das fórmulas máis axeitadas para conseguir vincular o alumnado á biblioteca, aos beneficios e ás posibilidades da biblioteca escolar. Pero, ademais, cando ese grupo de colaboradores se forma a comezo de curso, e se responsabiliza de tarefas complexas como o préstamo de libros a través do programa informático, están adquirindo destrezas dixitais e de uso da información de gran interese. Velaquí o exemplo dunha sesión de formación "para aprender a usar o Meiga" na que participaron nenas e nenos de 3º ciclo de Primaria do CEIP Santiago Apóstolo, de Franza (Mugardos). Despois, estas nenas e estes nenos serán quen de realizar o préstamo aos seus compañeiros e compañeiras, pero sobre todo están aprendendo minimamente a manexarse cunha base de datos, a seguir un proceso, a identificar categorías, etc., etc.
Na meirande parte dos casos, o profesorado da biblioteca complementa estas sesións de formación cunha guía de colaborades ou axudantes. Podemos ver algúns exemplos

Libros que van e veñen. Orientacións para as familias

As bibliotecas escolares contemplan nos seus programas algunhas actividades pensadas para implicar ás familias na formación dos nenos e nenas como lectores. As mochilas viaxeiras ou as bolsas destinadas ao alumnado de infantil, e que serven para gardar o libro que collen en préstamo na biblioteca para levar á casa, son dous exemplos destes LIBROS QUE VAN E VEÑEN e que vinculan á biblioteca coa casa, espazos privilexiados para inciar aos máis pequenos na lectura. Editouse un tríptico informativo sobre as distintas posibilidades de colaboración entre a biblioteca e as familias que se envía xunto coas bolsas de "libros que van e veñen". A modo de exemplo:

As bibliotecas poden ofrecer: 

  • Un espazo reservado ás familiar: o recuncho dos pais e das nais
  • Unha sección de materiais seleccionados segundo os intereses de nais e pais
  • Programa de mochilas viaxeiras
  • Actividades de lectura compartida
  • Acceso a internet
  • Recursos lectrónicos seleccionados
  • Orientación sobre lecturas
  • Guías de lectura, recomendacións de libros, cine, música...
  • Club de lectura, faladoiros, tertulias. Cinefórum
  • Obradoiros específicos (como ler un conto, como contar un conto...)
  • Actividades como "Lemos xuntos" (Sanxenxo), para apoiar os vínculos familia-escola e lectura. 

TRÍPTICO "Libros que van e veñen"

A biblioteca escolar ofrece e ofrécese: "Atopa o teu libro"


As bibliotecas escolares, ademais de coidar a selección de materiais e recursos postos a disposición do alumnado, deben difundir estes materiais, facelos visibles, "chamar" a usalos. Velaquí un exemplo, en formato electrónico, desde o CEIP Víctor Sáenz, de Mazaricos (A Coruña), que aúna formación de usuarios e chamada reclamo para o uso da biblioteca escolar e das súas fontes informativas e de lecer. 

Voluntariado de lectura - A

A formacióAlumnas colaboradoras da biblioteca no CEIP Doutor Suárez (Fornelo de Montes, Pontevedra)n do alumnado en actitudes solidarias e de compromiso co seu entorno máis próximo, pero tamén co mundo no que vive e coa sociedade na que está integrado, pode facerse desde varios ámbitos (a ecoloxía e o medio ambiente, a saúde, a mediación para a convivencia, a coeducación, a igualdade, a implicación na cultura de Paz ou de defensa dos Dereitos Humanos, a educación en valores en xeral), sendo este ámbito da biblioteca e da lectura, unha posibilidade ao alcance de todos os centros que contan cunha biblioteca activa como centro de recursos de lectura, información e aprendizaxe.

A Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos publica no Portal Educativo unha iniciativa pola que se estimula o voluntariado cultural relacionado coa lectura en centros de titularidade da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria. Esta proposta, Voluntariado de lectura - A, vai destinada ao alumnado de 3º Ciclo de Ensino Primario que se implica directamente en labores de colaboración coa biblioteca escolar, ou que participa activamente, xunto co profesorado do Equipo de biblioteca,  no deseño, organización e realización de actividades de lectura compartida, dentro ou fóra do centro. Os centros que conten con alumnado colaborador ou que programen actividades de lectura compartida poderán inscribirse antes do 31 de outubro nesta iniciativa.  ACCESO Á CONVOCATORIA

Colabora con esta iniciativa a Dirección Xeral de Xuventude e Voluntariado.

Anexos (en formato editable):

Na imaxe, alumnas colaboradoras da biblioteca no CEIP Doutor Suárez (Fornelo de Montes, Pontevedra) 

Libros que van e veñen

 

As nenas e os nenos de infantil van encher rúas e corredoiras de cores vivas, as destas pequenas mochilas para gardar o libro que escollen na biblioteca escolar para ler na casa, e cos da casa. "Libros que van e veñen" é unha iniciativa encadrada no programa "Hora de Ler" para o fomento da lectura,  que busca apoiar ao profesorado no seu labor de implicación das familias nas actividades da biblioteca, e no empeño por conseguir que as nenas e os nenos desenvolvan hábitos de lectura.

Destinado ás familias, edítase un tríptico con orientacións e posibilidades de colaboración na casa e na escola, a través das actividades deseñadas pola biblioteca escolar. Este material (bolsas) enviarase aos centros, para o alumnado de ensino infantil, baixo demanda. Os trípticos pódense descargar desde aquí. (enviar solicitudes á Asesoría de bibliotecas escolares no correo habitual). 

 

Biblioteca escolar do CEIP Quintela, de Moaña (Pontevedra), un exemplo de boas prácticas.


Co gallo da entrega dos Premios Nacionais de boas prácticas na xestión e dinamización de bibliotecas escolares, correspondente ao ano 2010, celebrado en Madrid, na primavera de 2011, e no que se concederon 8 galardóns para bibliotecas galegas, o CEIP Quintela de Moaña foi o encargado de "ilustrar o acto"; entre outras actividades presentaron este vídeo sobre a súa biblioteca, que ben pode representar a moitas outras espalladas por toda Galicia.

Unha biblioteca escolar que se transforma: CEIP de Chans de Bembrive


Velaquí un vídeo que ilustra o proceso de transformación da biblioteca escolar en centro de recursos de lectura, información e aprendizaxe, ao tempo que facilita a formación de usuarios e usuarias. Parabéns á comunidade educativa do CEIP Chans de Bembrive (Vigo, Pontevedra), pola súa nova biblioteca e polo seu traballo.

Libros que van e veñen

 

En poucos días as bibliotecas escolares comezarán a estar a pleno rendemento (algunhas non deixaron de estar presentes nas vacacións a través do seu blogue e mediante o préstamo para o verán). Os libros comezarán a camiñar das mans das nenas e dos nenos para ver mundo e encherse de vida. Para os máis pequenos póñense a disposición estas "bolsas de biblioteca", destinadas a protexelos e facilitar esa "viaxe". Os centros con alumnado de ensino infantil que o desexen poden solicitalas mediante un correo electrónico (dende o enderezo oficial do centro), detallando o código e o  nº de bolsas necesarias,  ao seguinte enderezo: bibliotecasescolares@edu.xunta.es

Serviranse ata agotar existencias por orde de chegada da solicitude e só para o alumnado de educación infantil. 

Títulos imprescindibles para unha colección de calidade - Infantil e Primaria

De entre os titulos de literatura infantil e xuvenil editados no 2007 e 2008, profesorado con ampla experiencia no trato con libros e pequen@s lectores,  fixo unha selección (a petición da Asesoría de bibliotecas escolares) dos que poderían considerarse imprescindibles.  Velaquí esta Selección de libros imprescindibles para infantil e primaria (fición)

E para manter actualizada a sección de materiais informativos (ou de consulta, coñecemento...) estoutra selección de títulos axeitados ao alumnado destas idades: Imprescindibles-Informativos para ensino infantil e primario. (Neste caso, o campo "idade" debe entenderse como "a partir de", é dicir, textos que xa poderían ser consultados, sequera parcialmente ou con axuda,  por lectores a partir de "3-6 anos", por exemplo.)

 

ALFIN para a Paz. Biblioteca do CEIP Mestre Martínez Alonso

Desde a Biblioteca Escolar do CEIP Mestre Martínez Alonso (Mos, Pontevedra) achégannos unha proposta excelente para avanzar na educación documental  do alumnado. Esta webquest: xaneiro, mes da paz, está pensada, segundo o equipo da biblioteca, para 2º/3º ciclo de primaria, pero nalgúns centros tamén a van empregar para 1º ciclo de ESO. Agradecemos a xenerosidade do profesorado que comparte este recurso co resto das bibliotecas escolares, nunha dinámica de traballo absolutamente contextualizada no tempo e na realidade máis brutal.

O Rincón da Fantasía: Bibliotecas escolares de Arousa

Varias bibliotecas escolares da zona da Ría de Arousa unen os seus esforzos nun blogue colaborativo: O Rincón da Fantasía. Contan as súas responsables que tomaron contacto nas pasadas Xornadas de bibliotecas escolares de Galicia, celebradas en Santiago en outubro de 2007 e que decidiron formar un grupo de traballo.

EEI Vagalume, CEIP Arealonga, CEIP A Escardia, CEIP de Rubiáns, EEI da Pastora e CEIP de Vilaxoán  empregan o blogue O Rincón da Fantasía como ferramenta común para dar compartir as súas experiencias en relación co fomento da lectura e da escritura.

O profesorado galego aproveita de forma diversa as posibilidades desta potente ferramenta para a comunicación que son os blogues: velaquí unha das máis interesantes, a que acorta distancias e facilita traballos comúns. Parabens!!

Educación documental a propósito de Álvarez Blázquez

Jullia González, desde a biblioteca do CEIP Mestres Goldar, de Vigo, achéganos un material sinxelo pero eficaz, para a educación documental, co gallo do Día das Letras... ou sexa, integrando contidos desde a biblioteca escolar.

Como todos os caderniños que propón a Biblioteca, é unha actividade voluntaria, para facer na hora da biblioteca ou no recreo. O "gancho" que utilizamos son os "mikopuntos" pero tamén os motiva moito o feito de ter que empregar os ordenadores.
Nesta ocasión está destinado ao 2º e 3º ciclos de Primaria para facer en grupo, porque é un pouco longa e poden repartir o traballo. Utilizamos os poemas de Álvarez Blázquez de "Roseira do teu mencer".

Este enlace accede a todos os caderniños, incluídos os de Educación Infantil e 1º ciclo de Primaria

Outras bibliotecas como a do CEIP Quintela, de Moaña, prepararon materiais específicos para a conmemoración deste día. Recoméndase unha visita polos blogues de bibliotecas escolares galegas.

 

Guías de uso da biblioteca escolar

As bibliotecas escolares poden e deben facer difusión dos seus servizos, ao tempo que facilitan a formación de usuarios e a educación documental. Algúns exemplos deste tipo de materiais:


A estas guías, únese agora a Guía da Biblioteca do CEIP Milladoiro, de Malpica: un bo exemplo, tamén, das transformacións que están a "gozar" as bibliotecas escolares deste país, grazas aos recursos que as administracións van dispoñendo, a través por exemplo do Plan de mellora de bibliotecas escolares, pero especialmente, grazas ao traballo cotián, ao entusiasmo e á convición do profesorado que tira delas  e que inviste estes recursos en beneficio sempre dunha mellora da calidade do ensino do alumnado.