Oe ben o meu fillo?

RAQUEL PADRONES GARCÍA. MESTRA AL

A finalidade deste artigo é ofrecer aos pais dos máis pequenos unha sinxela guía para detectar no fogar posibles dificultades ou perdas de audición nos seus fillos. Chamar a vosa atención sobre un aspecto tan importante para o desenvolvemento do neno como é a audición obedece ao feito de que actualmente un 30% das xordeiras ou hipoacusias se están a diagnosticar tardiamente (a partir dos 3 anos de idade). Aínda que moitos hospitais e maternidades do noso país dispoñen xa dun Programa de Detección Precoz de Xordeira, e nalgunhas Comunidades Autónomas é obrigatorio que todos os recén nacidos pasen polo devandito programa, o certo é que por desgracia aínda non se están a aplicar de forma xeneralizada por parte dos servizos públicos de saúde.

Dada a situación faise especialmente importante a observación e seguimento por parte dos propios pais da audición nos primeiros anos de vida dos seus fillos.Se unha perda auditiva non se detecta precozmente tampouco será atendida precozmente o que dará lugar a importantes alteracións na adquisición da fala e da linguaxe, no desenvolvemento emocional e cognitivo así como na integración familiar, escolar, social e laboral. Solo unha detección precoz permitiranos realizar un oportuno labor preventivo, educativa e rehabilitadora para aproveitar ao máximo a idade crítica de aprendizaxe. Guía orientativa para observar a audición do voso fillo en cada tramo de idade 

Do nacemento aos 3 meses 

• O voso bebé axítase, abre os seus ollos ou pestanexa cando hai un ruído.
• Dá mostras de escoitarvos cando lle falades ou cantádeslle.
• Tranquilízao escoitar a vosa voz.
• Reacciona ao son dunha campaíña. 

De 3 a 6 meses

• Reacciona aos ruídos familiares.
• Oriéntase cara á vosa voz coa mirada ou xirando o colo.
• Responde con emisións á voz humana.
• Emite sons guturais para chamar a atención.       

De 6 a 9 meses 

• O neno mira e atende cando se lle chama polo seu nome.
• O neno mira cara ao sitio onde se orixina un ruído ou se asusta se este é forte.
• Chama a vosa atención mediante vocalizacións.
• Emite sílabas (pa, ma, ta...)
• Xoga coas súas vocalizacións, repetíndoas e imitando as do adulto. 

De 9 a 12 meses 

• Parece responder mesmo ante sons moi débiles.
• Recoñece e localiza "papá" e "mamá" cando se lle nomean.
• Comprende palabras familiares.
• Entende a negación. 
• Comprende ordes sinxelas sen apoio xestual como por exemplo dáme..., toma...

 De 12 a 18 meses 

• Di "papá" e "mamá" con contido semántico.Comeza a dicir as súas primeiras palabras.
• Recoñece e localiza os seus xoguetes cando se lle nomean.
• Responde de forma distinta a sons diferentes como o timbre, o teléfono, ...
• Nomea algúns obxectos familiares.
• Responde dalgún xeito cando se lle chama dende outro cuarto.
• Responde a preguntas sinxelas sen xestos.
• Xoga imitando xestos que acompañan cancións infantís (por exemplo "os 5 lobiños"....),
• Comprende ordes como: -"di adeus”

 De 18 a 24 meses 

• Empeza a usar palabras simples (en torno a dez).
• Conta cousas na "súa linguaxe".
• Pode sinalarse partes do corpo cando llo/llelo pedimos verbalmente.
• Pon atención nos contos.
• Comprende ordes sinxelas sen acompañalas de xestos indicativos.
• Coñece o seu nome.
• Fai frases de dúas palabras.  

Aos dous anos 

• Intenta falar convosco xuntando palabras en frases sinxelas.
• Responde a ordes e preguntas sinxelas mesmo cando está lonxe do que lle fala.
• Pode oírvos mesmo cando lle falades en voz moi baixa.
• Sinala nos debuxos o que lle pedides.
• Gústalle que lle leades contos. 

De 3 a 6 anos 

• Sabe falar. Utiliza unha linguaxe axeitada á súa idade e todo o mundo lle entende.
• Sabe contar o que lle pasa (expresa verbalmente as súas necesidades, sentimentos e vivencias).
• É capaz de manter unha conversación sinxela.
• Fala con outros nenos.
• Pode repetir unha frase se lle pide.
• Pode explicar o que vai nun debuxo, ilustración, etc.
• Contesta a preguntas sinxelas sobre si mesmo, os seus familiares, a súa vida...
• Cando se lle pregunta algo non contesta sistematicamente cun "¿que "? ".
• Utiliza correctamente os pronomes persoais "Eu" e "Ti". 

Outros aspectos que convén observar : ¿Berra o neno excesivamente ao falar?¿Sobe moi alto o volume do televisor?¿Ten problemas de relación ou integración na escola? ¿É Introvertido, distraído ou agresivo?Se tras a observación tedes dúbidas sobre a audición do voso fillo debedes acudir ao médico especialista (otorrinolaringólogo) para que realice a valoración oportuna.

Non esperedes. Recordade que un diagnóstico precoz é a mellor garantía dun desenvolvemento normal nun neno con perda de audición.