SILENCIO

Así como del fondo de la música
brota una nota
que mientras vibra crece y se adelgaza
hasta que en otra música enmudece,
brota del fondo del silencio
otro silencio, aguda torre, espada,
y sube y crece y nos suspende
y mientras sube caen
recuerdos, esperanzas,
las pequeñas mentiras y las grandes,
y queremos gritar y en la garganta
se desvanece el grito:
desembocamos al silencio
en donde los silencios enmudecen.

Octavio Paz (México, 1914-1998)
https://www.poesi.as/op01030.htm

A nosa recomendación para celebrarmos lendo o Centenario do Seminario de Estudos Galegos e reivindicar o papel da muller nesta institución é esta biografía elaborada por Aurora MARCO:

Carmiña Sierra. A primeira muller do Seminario de Estudos Galegos, Alvarellos, Compostela, 2023, 226 pp.

"Entre as poucas mulleres que ingresaron no Seminario de Estudos Galegos en 1923, a primeira admitida naquela entidade científica, a poucos días de se constituír, foi unha cesureña que percorreu case todo o século XX, Carmiña Sierra Domínguez (Pontecesures, 1906-Caracas, 1996). Esta obra de Aurora Marco descúbrenos unha biografía totalmente descoñecida. Carmiña Sierra estudou Filosofía e Letras en Compostela, obtivo unha cátedra de Literatura Española e exerceu en varios centros de ensino medio fóra de Galiza. Tras a sublevación militar, rexentou co seu home unha granxa en Cortinallas (Pontecesures) e, tras ser detida polo súa militancia política e compromiso antifranquista, estivo tres anos encarcerada en Ventas. A comezos dos anos 50 exiliouse en Venezuela.

Esta monografía dedícase a recuperar unha traxectoria tan rica en experiencias, en afectos, e en compromiso polas causas da xustiza e a liberdade, e abrangue todo o seu percurso vital, desde o nacemento até a morte. O libro enriquécese cun cento de imaxes e documentos históricos moi descoñecidos." (da presentación editorial)

Miss Merkel. El caso de la canciller jubilada de  David Safier

        Divertida noveliña en cuxa trama aparecen delirantes anécdotas da carreira política de Ángela Merkel que, retirada xa da vida pública, xunto ao seu marido Joachim Sauer (chamado por ela cariñosamente Achim), o gardacostas Mike e o can Putin, vive nunha pequena aldea da Alemaña rural en busca da tranquilidade perdida en 2005. Cando un incipiente aburrimento está a apoderarse dela e mentres tenta facer algunha amiga, é convidada a unha festa nun castelo da localidade. Ao seu termo, o anfitrión é atopado morto no interior dun alxube, só, coa porta pechada por dentro e sen ningunha outra saída ao exterior. Pronto, o comisario da localidade, afectado polo abandono da súa muller, declara o suicidio como causa da morte, algo do que Merkel discrepa e vendo niso unha magnífica oportunidade para distraer as súas monótonas horas de lecer, axudada por Achim e coas queixas e reticencias de Mike, comeza a facer preguntas e investigar aos invitados, converténdose nunha detective.

    Ángela se puso su americana preferida, roja, la misma que llevó a la final de la Copa Mundial de Fútbol de 2014. Achim, que ni siquiera sabía contra quién había ganado Alemania aquella vez, lucía su mejor y único traje. Se lo había comprado en 1997, cuando tuvo que acompañar a Ángela a una recepción oficial por primera vez, para poco después ver confirmada su hipótesis de que esos compromisos no le depararían muchas alegrías. Ambos estaban en el salón de su casa con entramado de madera que databa del año 1789. Tenía los techos bajos, contra cuyas vigas Mike Dos Metros se golpeaba la cabeza una media de 3,73 veces al día, según los cálculos de Achim. Ángela y su marido se habían instalado sin problemas en la casita y se habían quedado con algunos muebles del antiguo propietario: armarios del siglo XIX, una mesa de comedor rústica con sillas más rústicas aún y un sillón sumamente cómodo, del que Achim pensó que en él podría estudiar sus libros de física de partículas, si bien después hubo de constatar que Putin lo había elegido como lugar favorito para dormir. Mike, que se estaba zampando la tercera porción de la tarta de manzana que acababa de hacer Angela, profirió un suspiro y dijo:
    -Mañana tendré que volver a entrenar media hora más.
    -Cuánto lo siento -repuso Angela, aunque en realidad no le daba ninguna pena. Había incluso desarrollado un cierto placer diabólico en socavar la férrea autodisciplina del hombre. Al día siguiente le serviría la tarta con un montón de nata.
    Angela tapó el pastel mientras, en la cocina, abierta al salón, su marido llenaba el lavavajillas siguiendo un sistema ideado por él que Angela no cuestionaba. Por una parte, porque no tenía ganas de oír los cálculos que había efectuado Achim, según los cuales de ese modo se podía ahorrar uno de cada 12,7 lavados, pero sobre todo porque él estaba convencido de que era el único capaz de cargar de manera perfecta el lavavajillas y ella se había librado para siempre de ocuparse de dicha tarea, cosa que era de agradecer.
    -¿Quiere que vuelva a ofrecer lo que queda de la tarta a los sintecho del pueblo? -preguntó Mike
    -Claro.
    -Esos dos tipos han echado kilos a lo largo de las últimas semanas-comentó el guardaespaldas, divertido.
    Aunque no se le veía, Mike tenía un gran corazón. En la entrevista de trabajo, Angela se había decidido por él al enterarse de que estaba divorciado y tenía una hija pequeña en Kiel, a la que quería más que a nada en el mundo. Era diferente de los demás candidatos, que daban la impresión de ser capaces de matar a un cachorro sin pestañear si se lo ordenaban. Con esos tipos no quería tener nada que ver, ni ella ni Putin, que en ese instante estaba hecho un ovillo en su camita, al menos en la medida en que un carlino se podía aovillar. Cuando Putin por fin encontró la postura adecuada, en la habitación todos oyeron cómo se relajaba gratamente su intestino. Y por desgracia también lo olieron.
    -Creo que es la señal para irnos-comentó Ángela sonriendo.
    Mike y Achim asintieron al unisono. Los tres salieron de la casa, respiraron hondo y se pusieron en marcha. Con cada paso que daban en el adoquinado de la pequeña calle festoneada de casitas con entramado de madera, más le apetecía a Ángela conocer a los vecinos en la fiesta. Sin duda eso la ayudaría a sentirse como en casa, y cuanto antes se sintiera como en casa, antes lograría acallar a la pequeña parte de ella que ansiaba volver a Berlín y cuya existencia ocultaba a Achim. (pp 27-29)

Comezamos o curso recomendando unha novela de:

CASALDERREY, Fina,  A muller xabaril, Xerais, Vigo, 2023

UNHA HISTORIA CON FONDO REAL:    En Pontevedra, na aldea de Santa María de Xeve, vivía a Xabarina. Unha muller nada a fins do século dezanove, alta, culta que se botou ao monte, entolecida, durmindo ao raso, vítima das mofas e o escarnio de moitos. A Xabarina tiña unha triste historia detrás, ninguén sabía os motivos polos que unha moza de refinado encanto e elevada altura, tanto física coma intelectual, se fora convertendo nun repulsivo esperpento, nun animal. A Muller Xabaril percorría o mundo cun saco ao lombo e nel, ademais de quincallas, levaba libros. Deambulaba acompañada do Luís, o seu can e fiel escudeiro.

SOBRE A AUTORA: Naceu en Santo André de Xeve (Pontevedra), en 1951. O ambiente rural dos seus primeiros anos e as historias que lle narraba seu pai están presentes nos seus escritos. En Lérez, no lugar do Cruceiro, segue a vivir na actualidade. O galego era a lingua de seus pais e a súa propia. E aínda que durante a súa etapa educativa, primeiro na escola e despois no instituto, tivo que deixar de falala polas presións da época; nunca a abandonou. Traballou na ensinanza e dí que todas as horas extra que fixo co seu alumnado, fóra do horario escolar, lle valeron a súa mellor "licenciatura" en pedagoxía. Articulista en distintos medios e conferenciante, ten concedidos moitos premios e é candidata española ao Premio Andersen 2024 polo conxunto da súa obra. Tamén é numeraria da Real Academia Galega.
Na nosa biblioteca, entre outros, podes atopar os seguintes títulos: Mutacións xenéticas, O misterio do Faro Vello,  A Pomba e o Degolado, Tres pegadas, O misterio dos fillos de Lúa, O neno can, ¡Asústate, Merche! ...

Podes consultar a súa biografía na web oficial da escritora: https://fina.casalderrey.com/biografia/

E atoparás unha entrevista coa autora no seguinte enlace:  https://www.g24.gal/-/-fina-casalderrey?jwsource=cl

Para rematar, UNS FRAGMENTOS DA NOVELA:

«Tan tan tan». Tres badaladas resoaron no comezo da tarde. Xa faltaba menos para a grande aventura. Por fin lle concederan permiso para saír cos máis veteranos ata se facer noite e quedar a durmir en Santa María. Para a avoa eses tanxidos do vello reloxo eran palabras contundentes e harmoniosas que se repetían nun breve espazo de tempo.
    «Tan tan tan».
    A avoa Cándida observou satisfeita a caixa de madeira nobre coma quen esta perante unha fraga núa que houbese de encher coas súas cavilacións. Nesa paisaxe de ébano proxectaba ela a propia vida. «Un día has saber...», remoía polo baixo quizais para soportar a mentira que cría necesaria.
    Non obstante, aínda que a devandita descuberta quedaba moi lonxe, esa mesma atardecida Ramiro soubo que o Xabaril existía de veras...
    Aconteceu contra a noitiña, cando os dominios do misterio se fan máis anchos, despois dun sábado de novembro transparente e luminoso no que se podían ver voar ata os fios das arañeiras entre os castiñeiros que abeiraban o camiño. Os ourizos escachaban acotío para encheren de bullotes o souto. O brillo daquel aire tan limpo envolviao todo dun esmalte anacarado arredor da igrexa de Santa Maria de Valo. Ramiro, feliz e excitado polo perigo que roldaba invisible, intuíu que ía pasar algo extraordinario, coma se fose atravesar todas as montañas do mundo.
    -O Xabaril, o Xabaril! Aí vén o Xabaril!
    O balbordo que anunciaba a chegada do Xabaril resoou en todo o lugar do Outeiro coma un foguete de festa. A ledicia revoaba arredor da rapazada do Couso, os Fontáns, Frieiro, Gatomorto, a Canle, o Padrón, as Raposeiras, os Cabaleiros... que se preparaban para acudir ao seu encontro e presenciar o maior espectáculo do mundo, o circo do Xabaril!
    Ramiro, tamén. E se cadra con máis devezo por ser a pri- meira vez que coincidía na Casa Grande -a casa da avoa materna- canda o devandito porco bravo. Sería, pois, a súa primeira esmorga.
    Oira falar do tal Xabaril, ese animal que aparecía de cando en vez polo lugar, percorrendo os camiños ata esgotar as horas de luz. Del dicíanse cousas tan pouco verosímiles como asombrosas. Contaban que subía ao tren -loxicamente, sen billete-, escorrentábao o revisor facéndoo saltar fóra e volvía subir noutro tren e así, de estación en estación, percorría o mundo.
    Porén, nunca xamais o vira diante.
    Aquela sería unha oportunidade perfecta para participar nos enredos da mocidade de Santa María de Valo e en especial nesas algueiradas clandestinas que argallaban os máis vellos. O Xabaril, polo que dicían, deixábase ver sen mostrar pudor ningún; abondaría con saberen agardar o momento propicio.
    Naquel instante, o mundo para o Ramiro neno reducíase a descubrir o que o Xabaril posuía entre as coxas. Chegaran a asegurarlle que aquel animal levaba no medio das patas traseiras un becho negro que se botaba á xente, tal como recolle o cancioneiro popular:

Xa fun a Marin,
as pernas che vin.
Aquel becho negro
botábase a min

    Os máis veteranos coñecían á perfección o rito a seguir. O seu tío Miguel, pouco máis vello ca el, e a súa curmá Clara formaban parte daquela comitiva de troula que sobrevivía ao estío. O Xabaril, despois de case un ano de ausencia, andaba por Santa María e o Miguel e mais a súa cuadrilla foran por el á Taberna do Burato. Tiñan por misión seducilo e convencelo de que viñese cara ao seu territorio, cara ao lugar do Outeiro, onde a maioría deles agardaba á espreita.
    Por fin, a esperada voz de alarma estendeuse por todo Valo:
    -O Xabaril, o Xabaril! Aí vén o Xabaril!
    O cheiro repugnante que desprendía a moitos metros de distancia abondaba como anuncio da súa inminente proximidade.
    Ramiro viu avanzar unha silueta impoñente e o peito comezou a doerlle coma se llo estivesen a esmagar. Había bastantes minutos que o sol desaparecera tralo piñeiral cando os máis novos deron en albiscar a chegada daquel séquito encabezado polo propio Xabaril, quen semellaba ignoralos a todos, a xulgar seus pasos de lento balanceo. Ramiro non quería ser menos ca os maiores, nin ser tomado por un rapaciño débil e melindroso que viña da vila. Nunha cesta levaban bosta, terróns, carozos das mazurcas e ata algunha que outra pedra. Esas serían as armas previstas para dar comezo o ataque contra a fera, a batida; unha loita desigual na que de antemán se sabían gañadores. El foi o primeiro en lle lanzar un bo baloco de terra que lle bateu de cheo na testa. Cando pensou que todos loarían a súa proeza, a súa curma Clara reprendeuno:
    -Ei, ti, non te pases!
    -Estás tolo, rapaz! Queres que che caia o pelo? -axudou o Nito das Raposeiras cunha ollada tan ameazante que Ramiro botou unha man á cabeza coidando que lle estaba a caer literalmente o cabelo-. Vese que aínda es un año do leite. Se queres andar cos máis vellos, primeiro tes que saber onde te metes, hostia! Unha cousa é asustalo e outra é mancalo, oíches? Non se lle pode tirar a dar, besta!
    -Ti non tes nin idea de con quen dás nin do traballo que nos deu trasladalo ao universo dos humanos-advertiu Clara nun ton misterioso-. Houbemos de cargar con el en brazos dende a cova ata o río para o botar á auga e que xurdise a transformación.
    O das Raposeiras corroborou:
    -Por que pensas que lle quedou ese cheiro noxento e esa pel escura ateigada de escamas!
    A face de Ramiro pasou en fraccións de segundo da cor das cereixas maduras á das papas de arroz, non entendía nada daquelas confidencias que os máis veteranos en garuladas lle bisbaban no oído. A súa estadía en Santa María ata entón sempre fora moi breve: limitárase, case en exclusiva, a lle dar corda ao reloxo da avoa Cándida e aos días de festa. Non estaba afeito aos habituais divertimentos nos que participaba a rapazada do lugar coma nun rito no que todo estaba previsto. (pp. 22-26)