O curso escolar 2023/2024, a aula de O grupo 5º de Educación Primaria traballou o ODS 16 que se centra en: "Promover sociedades xustas, pacíficas e inclusivas ". A paz, a transparencia, a rendición de contas e o estado de dereito son elementos esenciais para lograr un desenvolvemento sostible. Entre os principais obxectivos do Obxectivo 16 están para garantir o acceso en igualdade de condicións á xustiza, a toma de decisións inclusiva, participativa e representativa e o acceso público á información, así como o establecemento de institucións eficaces, responsables e transparentes e a adopción de leis e políticas non discriminatorias. a favor do desenvolvemento sostible.
Para a realización do Proxecto Documental Integral durante todo o curso escolar 2023/2024 usáronse diversos materiais entre os que se encontrar os seguintes:
•    ¡Nata y chocolate invencibles!. Alcia Borras Sanjurjo. Ed. Anaya.
•    Alzar la voz. Ana Alonso. Ed. Anaya
•    Un girasol en Kiev. Ana Alonso. Ed. Anaya.
•    Aún te quedan ratones por cazar. Blanca Álvarez. Ed. Anaya.
•    Chicas alrescate. Bruce Lansky. Ed. Anaya.
•    El árbol de la mujer dragón y otros cuentos. Ana María Shua. Ed. Anaya.
O porqué deste traballo integrado resúmese nas seguintes liñas centradas nas súas vantaxes tales como:
•    Aumenta a motivación. O alumnado alcanza unhas necesidades de rango superior.
•    Os membros dun equipo de traballo teñen a oportunidade de aplicar os seus coñecementos e competencias, e ser recoñecidos por iso, mesturando fortalezas complementarias.
•    Maior compromiso mellorando o desempeño.
•    Máis ideas.
•    Máis creatividade e a aprendizaxe.
•    Mellora a comunicación e reduce a tensión.
•    Mellores resultados, aumentando a eficiencia e a produtividade.

Obxectivo xeral:
Ser capaz de coñecer, identificar e propor modificacións no modelo actual para garantir o acceso en igualdade de condicións á xustiza, a toma de decisións inclusiva, participativa e representativa e o acceso público á información, así como o establecemento de institucións eficaces, responsables e transparentes e a adopción de leis e políticas non discriminatorias. a favor do desenvolvemento sostible.

Obxectivos específicos:

1.    Coñecer e valorar a importancia do acceso en igualdade de condicións á xustiza,
2.    Coñecer e valorar a importancia do acceso a toma de decisións inclusiva, participativa e representativa.
3.    Coñecer e valorar a importancia do acceso a información.
4.    Coñecer e valorar a importancia do establecemento de institucións eficaces, responsables e transparentes
5.    Valorar a importancia e a adopción de leis e políticas non discriminatorias. a favor do desenvolvemento sostible.
6.    Recoñecer e identificar as propias emocións en distintas situacións.
7.    Coñecer e practicar a empatía como instrumento para mellorar a convivencia cos demais.
8.    Tomar conciencia do valor que teñen os elementos da natureza e do planeta.
9.    Comprender o papel que temos en coidar o medio ambiente que nos rodea e no resto do mundo.
10.    Promover a nosa capacidade como defensoras e defensores do medio ambiente.
11.    Desenvolver unha posición crítica e participativa con respectoas leis e políticas non discriminatorias.
12.    Aprender sobre o papel das mulleres, novas e comunidades ao redor do mundo na defensa do medio ambiente.
13.    Promover accións de mobilización e incidencia polo coidado do medio ambiente nas nosas contornas educativas e comunitarias

Contidos:
1.    A xustiza. Igualdade.
2.    A toma de decisión: inclusividade, participación e representatividade.
3.    A información: acceso a información pública. 
4.    Institución internacionais: a eficacia, responsabilidade e transparencia.
5.    Leis e políticas internacionais e nacionais: non discriminatorias e a favor do desenvolvemento sostible.
6.    Diferentes emocións: tenrura, amor, odio, ira, irritación,...
7.    Papel da muller na defensa do medio ambiente.

Criterios de avaliación.
1.    Coñece e valora a importancia do acceso en igualdade de condicións á xustiza,
2.    Coñece e valora a importancia do acceso a toma de decisións inclusiva, participativa e representativa.
3.    Coñece e valora a importancia do acceso a información.
4.    Coñece e valora a importancia do establecemento de institucións eficaces, responsables e transparentes
5.    Valora a importancia e a adopción de leis e políticas non discriminatorias. a favor do desenvolvemento sostible.
6.    Recoñece e identifica as propias emocións en distintas situacións.
7.    Coñece e practica a empatía como instrumento para mellorar a convivencia cos demais.
8.    Toma conciencia do valor que teñen os elementos da natureza e do planeta.
9.    Comprende o papel que temos en coidar o medio ambiente que nos rodea e no resto do mundo.
10.    Promove a nosa capacidade como defensoras e defensores do medio ambiente.
11.    Desenvolve unha posición crítica e participativa con respectoas leis e políticas non discriminatorias.
12.    Aprende sobre o papel das mulleres, novas e comunidades ao redor do mundo na defensa do medio ambiente.
13.    Promove accións de mobilización e incidencia polo coidado do medio ambiente nas nosas contornas educativas e comunitarias

Indicadores de logro ou desempeño.
1.    Coñece o acceso do acceso á xustiza en España e o compara con outros países do mundo. 
2.    Coñece a toma de decisións de organizacións como UNICEF, OTAN e a UE si son inclusivas, participativas e representativas.
3.    Coñece e valora a importancia do acceso a información veraz e de calidade na internet. 
4.    Coñece o funcionamento de institucións eficaces, responsables e transparentes en España.
5.    Valora a importancia de leis e políticas non discriminatorias. a favor do desenvolvemento sostible propostas por España para o desenvolvemento da Axenda 2030.
6.    Recoñece e identifica as propias emocións en distintas situacións.
7.    Coñece e practica a empatía como instrumento para mellorar a convivencia cos demais.
8.    Comprende o papel que temos en coidar o medio ambiente que nos rodea e no resto do mundo.
9.    Promove a nosa capacidade como defensoras e defensores do medio ambiente.
10.    Desenvolve unha posición crítica e participativa con respecto as leis e políticas non discriminatorias.
11.    Aprende sobre o papel das mulleres, novas e comunidades ao redor do mundo na defensa do medio ambiente.
12.    Promove accións de mobilización e incidencia polo coidado do medio ambiente nas nosas contornas educativas e comunitarias

Contribución ás competencias clave e transversais e competencias claves da unión europea:
O desenvolvemento deste Proxecto Documental Integrado contribuirá ao desenvolvemento do conxunto das competencias claves definidas no marco normativo, contribuíndo as seguintes:  comunicación lingüística; competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía; competencia dixital; aprender a aprender; competencias sociais e cívicas; sentido de iniciativa e espírito emprendedor e conciencia e expresións culturais. En especial destacar as competencias sociais e cívicas xa que llos diferentes coñecementos que desenvolveremos e a aplicación dos mesmos por parte dos alumnos na súa vida diaria, dotándolles das estratexias necesarias para unha mellora da convivencia cos demais e con iso un mellor desenvolvemento social e persoal nos diferentes aspectos da súa vida; aprender a aprender e sentido de iniciativa e espírito emprendedor.  

Número de sesións: unha por semana.
Temporalización:  durante todo o curso en sesións de 50 minutos cada unha.
Metodoloxía: traballouse a través dunha metodoloxía activa e do descubrimento guiado, para que o alumno sexa capaz de construír as súas propias aprendizaxes de maneira autónoma. Apoiarémonos na maioría das actividades de soporte dixital, priorizando en todo momento o traballo a través da comunicación oral, axustándonos ás características do alumnado.
    O PDI, “Todos xuntos melloramos o noso mundo”, desenvolveuse en dúas fases.
A primeira das fases, durante os dous primeiros trimestres facendo referencia a como atopamos o noso mundo e as diversas accións que vai realizando a sociedade, unhas que axudan a mellorar o noso planeta e outras que son necesarias melloralas. As actividades realizadas ao longo da primeira fase que permitiron ao alumnado de 5º de Educación Primaria ver como se atopa o noso mundo foron:
1º) Outubro : presentación do PDI de 5º de Ed. Primaria para o curso escolar 203/2024. (Día das bibliotecas escolares). https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2277
2º) Día da alimentación. Co lema “Fame cero” (semana do 19 a 21 de outubro).
https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2271
3º) Mes da ciencia. Como a ciencia mellora a calidade de vida e o coidado do planeta (mes de novembro). https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2333
 4º) Dereitos da infancia. (20 de novembro). https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2322
5º) PLAN Director (21 de novembro). https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2332
6º) Reflexión sobre o libro “Mi nombre es Skywalker”.  https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2338
7º) Reflexión sobre o libro “Los hombres no pegan”.  

https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2385

8º) Reflexión sobre o libro “Delfines amigos”.  

https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2384

A segunda das fases, comezou no mes de febreiro de 2024. O alumando partiu da frase do libro Guerra e paz “Pese a todo lo malo que hay en la vida, la humanidad va dejando atrás, poco a poco, lo peor que ella arrastra”
9º) Semana da prensa (6 ao 10 de marzo) Buscando noticias relacionadas sociedades xustas, pacíficas e inclusivas. O alumnado puido observar cales son as diferenzas entre as sociedades occidentais, orientais e países nos que aínda son gobernadas por ditadores.  

https://newspapermap.com/#41.05102,-6.18765,5z

https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2486

10º) A seguinte actividade centrouse na investigación propiamente dita do PDI establecendo cales son as ideas que teñen que tratar. Para o cal utilizamos a técnica de lapis ao centro recollendo as seguintes ideas que deben investigar.
Idea 1: que entendemos por sociedades xustas, pacíficas e inclusivas?
Idea 2: de onde ven o termo inclusivo?
Idea 3: a inclusión e o mesmo que integración?
Idea 4: que son os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible?
Idea 5: alternativas ao desenvolvemento sostible.
Idea 6: un planeta con sociedades xustas, pacíficas e inclusivas..
Idea 7: países xustos, pacíficos e inclusivos.
Idea 8: España é un país, xusto pacífico e inclusivo?
Idea 9: obxectivos de España para alcanzar o ODS 16 e ser un país máis xusto, pacífico e inclusivo.
Unha vez centradas cales son as ideas que son obxecto de investigación o alumnado reunido en grupo decidiron como repartir o traballo e as características do mesmo. O reparto foi o seguinte:

“Todos xuntos melloramos o noso mundo”,
Temas    Responsables    Temas    Responsables
Idea 1: que entendemos por sociedades xustas, pacíficas e inclusivas?    Sara Álvarez    Idea 7: países xustos, pacíficos e inclusivos.     Francisco e Hamed
Idea 2: de onde ven o termo inclusivo?    Myrom.     Idea 8: España é un país, xusto pacífico e inclusivo?     Desiré e Jordana
Idea 3: a inclusión e o mesmo que integración?    Valeria    Idea 9: obxectivos de España para alcanzar o ODS 16 e ser un país máis xusto, pacífico e inclusivo.     Yara, Tiago e Mateo
Idea 4: que son os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible?    Valery     ÍNDICE    Jeray e Tiago
Idea 5: alternativas ao desenvolvemento sostible.    Anais    PORTADA    Sara Arias.
Idea 6: un planeta con sociedades xustas, pacíficas e inclusivas.    Sara Arias e Jeray       
Aspectos común do traballo:
•    Letra: Celtic. Tamaño 12. Título 16 en negrita. Separación 1,5 entre liñas.
•    Cada un dos apartados deberá estar redactado en galego e cunha fotografía, ben feita polo alumno/a ou que se obteña da internet libre de uso. Esta foto deberá conducir a un enlace dun vídeo relativo a temáticas explicada.
 
11º) A seguinte actividade centrouse na aplicación práctica do PDI centrándose no exemplo da Comunidade Galega e a súa organización e aspectos participativos na súa xestión e organización. Saída escolar ao Parlamento e Xunta de Galicia. https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/node/2442
12º) A última das actividades centrouse na confección da investigación en formato pdf respectando as normas e indicacións establecidas.   

AVALIACIÓN:
Será continua, baseada na observación diaria, mediante a recollida de datos segundo un rexistro de ítems. Para avaliar o resultado utilizaremos a seguinte táboa de dobre entrada, sendo avaliada por cada un dos alumnos/as e polo docente. A táboa indícase os seguintes aspectos (SI (S), NON (N), Mellorable (Me).
Avaliación profesorado: cos indicadores Si, Non, Mellorable.
A experiencia resultou satisfactoria?           
Cal foi o sentir do alumnado?           
Os nenos/as foron protagonistas?           
Participaron as familias?           
O alumnado expuxo  o seu proxecto?           
Foi axeitada a temporalización?           
Acadáronse os obxectivos específicos propostos?           
As actividades resultaron atractivas?           
Os recursos proporcionados pola biblioteca foron os axeitados?           
A metodoloxía de aprendizaxe por proxectos resulta ben?           
Desenvolvemos os obxectivos iniciais?           
O proxecto aplicase a vida cotiá do alumnado?           

Avaliación do alumnado: cos indicadores Si, Non, Mellorable.
A experiencia resultouche satisfactoria?           
Te consideraches que fuches o protagonista da actividade?           
A túa familia axudouche a entender os libros?           
Fuches quen de expoñer o proxecto ante os teus compañeiros/as?           
Deuche tempo a ler cada un dos libros?           
Fuches capaz de resolver os problemas que se lle presentaban a cada un dos personaxes?           
Gustáronche os libros?           
Serías capaz de aplicar o que aprendiches para conseguir novos amigos/as?           
Gustouche a maneira de traballar os contos a través do diálogo e o intercambio cos compañeiros/as?           
Resultouche interesante o que liches nos libros?           

Como conclusión, destacar que cando as persoas dialogan e saben escoitar e poñerse no lugar dos outros, é indiscutible os resultados melloran así como a convivencia e relación cos demais. A valoración do traballo foi en aumento ata o punto de pasar, dunha estratexia de motivación e de resolución de problemas, a darlles capacidade para tomar decisións, planificar e conducir os mesmos procesos dos que son protagonistas.