Sobredo o lugar desde onde a sociedade labrega dixo de maneira clara: foros Nunca Máis. Sobredo é o título da película, a terra para quen a traballa, do relato vivo, dignidade e solidariedade de quen esixe xustiza e pan.
(Marga do Val,  Nós diario, 18/11/2022)

    En novembro de 1922 foron detidos directivos da “Sociedad Agraria de Ribadelouro” e da “Federación Local de Trabajadores” de Tui, esixíndolles o xuíz para liberalos unha fianza de 85.000 pesetas, cinco mil por cada un dos directivos (unha cantidade astronómica para aquela época). O día 8 dese mesmo mes os veciños da parroquia maniféstanse. Días despois sumáronse ao paro en solidariedade os obreiros municipais. Dúas semanas despois, o 25 de novembro, o Gobernador Civil suspendía o funcionamento de varias sociedades agrarias do concello.
    Neste contexto algúns labregos de Tui negáronse a pagar por inxustas as rendas dos foros; o día 28 de novembro, cando se pretendía executar un dos embargos por orde xudicial, reuníronse para impedilo unhas dúas mil persoas de todas as parroquias da contorna, que tras escoitar os sinos das igrexas avisando da chegada do xuíz e da Garda Civil, deixaron de traballar no campo e foron cara a Sobredo. Tódolos veciños que estaban loitando contra esta inxuria e pola abolición dos foros resultaron reprimidos pola Garda Civil, quen mediante disparos disolveu a revolta provocando un masacre co resultado de tres labregos mortos (dous homes e unha muller: Cándida Rodríguez González, embarazada e veciña de Pazos de Reis, Joaquín Besada, de Soutelo, e Venancio González Romero, de Budiño), outros dez  feridos e un gran número de detidos. Os titulares dos xornais falaban ao día seguinte de “veciñanza amotinada”. As forzas que acompañaban aos representantes do xulgado eran dez parellas de infantería da Garda Civil e outras tres de cabaleiría. O día 5 de decembro iría á folga toda a provincia de Pontevedra para denunciar á represión en Sobredo e en apoio á loita labrega, esixindo unha inmediata solución á cuestión foral. Os xornais destacaban que o paro fora total en Vigo.
    Sobre estes feitos Basilio Álvarez, crego líder dos agraristas, afirmou en La Zarpa: “Xa temos bandeira: os mortos. Xa temos soldados: os campesiños. Xa temos patria: Galiza”.
    Ramón Cabanillas, o chamado Vate da Raza,  dedicou un poema do seu libro Da Terra Asoballada aos sucesos:

 
SOBREDO

¡Galicia encadeada con ferros de Castela,
por fillos treizoeiros e por caciques-lobos,
no teu ceo azulado, hai unha nova estrela!
¡ardente e sanguiñenta, agoira os tempos novos!

¡Irmáns! ¡Erguede o berro
de amor e santidade!
¡Galicia e Liberdade
do Traballo e do Chan!
son verbas de Dios mesmo                                             
do Dios Todopotente:
¡Co suor da túa frente
gañarás o teu pan!

        * * *

¡Nai galega, que diches a sangue xenerosa,                    
para calmar a sede rabiosa da Impiedade,
nos agros de Sobredo, froreceu unha rosa!
¡Ardente e sanguiñenta, agoira Liberdade!

Son verbas de Dios mesmo,
do Dios Todopotente,
¡Co suor da túa frente
gañarás o teu pan!
¡Irmáns! ¡Erguede o berro
e o legón aferrade!
¡Galicia e Liberdade
do Traballo e do Chan!

    Doutro poeta, o luso-galego Alfredo Pedro Guisado, é esta composición en lembraza de Sobredo:

¡Sobredo!

I

Galicia, a Santa das flores,
das fontes, das romarías,
dos namorados pastores
que cantan nas noites frías
as tristezas dos amores.

Galicia, a sempre esquecida,
que mans alleas prenderon,
que inda vive adormecida
na torre donde a meteron
os que lle rouban a vida.

Galicia, a Santa a quen reza
meu corazón, libertade,
para que na miña Alma pareza
irmán da miña Tristeza,
triste nai desta Soedade.

A Soedade é filla d’ela.
deulle beixos, deulle abrazos.
Quixo levarlla Castela,
tivo medo de perdela
defendeuna nos seus brazos.

Foi a única riqueza
que lle deixaron quedar,
cando un dia o despertar,
deixa de ser a Tristeza
para ser a Alma a cantar.


II

Sinto que Galicia chora.
Que ten ela, que lle pasa,
que lle fixeron agora?
¡Galica, a nosa Señora
do altar da miña Raza!

Y-eu sinto de monte en monte,
boca en boca, alto, sin medo,
na sombra do arboredo,
no triste soñar da fonte,
o mesmo berro: -Sobredo!

E un berro que dá vida
porque nos fala de morte,
un berro qu’ é fouce erguida,
que deixa Galicia forte,
vencedora e non vencida.

Que todos veñan serenos,
boa estrela vai guiar,
no eido quedan os nenos
e o mesmo así os pequenos
para a vitoria han de rezar.

Todos xuntos, fronte a fronte.
Chegou a hora. Amañece.
Porque -sabédeo toda a xente –
Para o Sol nacer, aparece
todo de sangue o nacente.

    Hoxe, no centenario daqueles tráxicos sucesos, cómpre exercitar a memoria porque como dixo o escritor chileno Luis Sepúlveda é importante “coñecer o pasado para comprender o presente e imaxinar o futuro.”

Créditos:
http://martiresdesobredo.blogspot.com/
https://www.cig.gal/nova/o-rural-rebelde-e-a-unidade-obreiro-campesina.html
http://tudensia.blogspot.com/2022/11/cen-anos-dos-martires-de-sobredo.html
http://ferruxo.blogspot.com/2009/11/1922-gran-manifestacion-de-la-parroquia.html
https://www.nosdiario.gal/opinion/marga-do-val/sobredo-tamen-dixo-nunca-mais/20221118080000156719.html

Non esquezas visitar unha libraría na celebración do seu día!

E para esta festa uns versos da uruguaia Lilián Toledo:

Unha existencia entre papeis/andeis/ e couza:
nomes recoñecidos/atopados/prometidos
cores e volumes/promesas/certezas e fantasías.
Sen a paisaxe prometedora das librerías
nin os poemas/nin os desexos/nin o futuro
terían camiño de ida.
Detrás da súa couza/dos seus andeis/papeis
a palabra/suxestión/ cansa e encantada
do/a libreiro/a
achegando unha oportunidade con forma de sorriso
para preguntarnos unha nova vez/que será a vida?
e empuxarnos a buscar curiosos/as no ventre fecundo
da súa tobeira/librería.

Feliz Día das Librarías!

BibliocoidaTE

O lema deste ano para o Día das Bibliotecas  “BibliocoidaTE”, destaca o papel das bibliotecas  como espazos libres e abertos que, a través dos seus diversos servizos e recursos,  se preocupan por atender as necesidades dos seus usuarios. As bibliotecas están abertas a toda a cidadanía e son un piar fundamental ao servizo das comunidades ás que pertencen.

Son moitas as vías coas que as bibliotecas atenden e coidan aos cidadáns. A promoción da lectura é a primeira delas: as bibliotecas son espazos para a lectura. Unha lectura que acompaña, que entretén e que enriquece. Unha lectura que cura: a lectura ten un impacto directo tanto no desenvolvemento e mantemento das capacidades cognitivas como no benestar e a saúde mental.

As bibliotecas son un apoio no coidado de todas as persoas, por iso fixeron súa a idea da Axenda 2030 de non deixar a ninguén atrás. Para coidar ás persoas, desde as bibliotecas prográmanse actividades especiais de apoio á comunidade, creación colectiva, acción cultural, servizos a colectivos especiais, atención á diversidade ou acollida a refuxiados, entre moitas outras.

As bibliotecas tamén ofertan coidados en espazos como hospitais ou cadeas. As actividades de biblioterapia axudan a mellorar a saúde das persoas que participan nelas.

No medio rural, os bibliobuses achegan a cultura aos seus habitantes e as bibliotecas son un núcleo a partir do que as comunidades rurais se  fortalecen e crean arraigamento, coidando por tanto esas poboacións.

Ademais, as bibliotecas coidan tanto o acceso á información como a súa veracidade, desempeñando un papel fronte aos bulos e a desinformación. Por iso son un apoio necesario para a formación, a aprendizaxe e a investigación. Tamén son unha axuda imprescindible para profesores, estudantes e investigadores, asistindo á comunidade educativa e contribuíndo ao fomento da investigación científica.

Por último, as bibliotecas coidan e protexen o noso patrimonio documental para que poidamos legalo ás xeracións futuras.

(da presentación oficial deste Día: https://www.culturaydeporte.gob.es/cultura/areas/bibliotecas/mc/dia-bibliotecas-2022/presentacion.html)

Benvidas de novo á nosa biblioteca!

O terceiro luns de outubro celebraremos unha nova edición do Día das Escritoras. Unha data acaída para lembrar e reivindicar a escrita feminina e plural, tantas veces e en tantas circunstancias, obliterada ou esquecida.

Nesta sétima edición o lema escollido "Antes, durante e despois das guerras" é, en palabras de Ana Santos, directora da Biblioteca Nacional “unha homenaxe ao papel fundamental que cumpriron [as escritoras] en situacións de conflito bélico e axuda a reflexionar e contemplar con outros ollos unha situación de sufrimento, pero tamén de xenerosidade e compromiso”

Elas escribiron a guerra,  como -un exemplo- a polaca Wisława Szymborska:

Fin e principio

Despois de cada guerra
alguén ten que limpar.
Non se van a ordenar soas as cousas,
digo eu.

Alguén debe botar os entullos
á gabia
para que poidan pasar
os carros cheos de cadáveres.

Alguén debe meterse
entre o barro, as cinzas,
os resortes dos sofás,
as achas de cristal
e os trapos sanguentos.

Alguén ten que arrastrar unha viga
para apontoar un muro,
alguén poñer un vidro na xanela
e a porta nos seus gonzos.

Iso de fotoxénico ten pouco
e require anos.
Todas as cámaras fóronse xa
a outra guerra.

A reconstruír pontes
e estacións de novo.
As mangas quedarán feitas farrapos
de tanto arremangarse.

Alguén coa escoba nas mans
lembrará aínda como foi.
Alguén escoitará
asentindo coa cabeza no seu sitio.
Pero ao seu arredor
empezará a haber algúns
a quen amole.

Aínda haberá quen ás veces
atope entre malas herbas
argumentos mordidos pola ferruxe,
e os leve á morea do lixo.

Aqueles que sabían
de que ía aquí a cousa
terán que deixar o seu lugar
aos que saben pouco.
E menos que pouco.
E mesmo practicamente nada.

Na herba que cubra
causas e consecuencias
seguro que haberá alguén tombado,
cunha espiga entre os dentes,
mirando as nubes.