Blogues

Escritores galegos en Pontevedra (3)

Totalmente rodeada de cables podemos ver a placa que lembra a casa onde viviu Luís Amado Carballo, situada na intersección das rúas Cobián Rofignac e Benito Corbal.

Traballou como mestre de escola e tamén como xornalista; igual que outros autores coetáneos, morreu moi novo de tuberculose (decatémonos de que nese momento aínda non se coñecía a penicilina).

Autor de dúas obras en prosa, destaca fundamentalmente como poeta, encadrado nas correntes vangardistas dos anos 20, aínda que a súa poesía -o hilozoísmo- ten máis de tradicional que de vangarda: sobre unha base autóctona (verso curto, musicalidade, recreación da paisaxe pontevedresa...) engade imaxes máis renovadoras, baseadas na humanización desa paisaxe, mentres desaparece a presenza humana, e nas sensacións sinestésicas.

Escritores galegos en Pontevedra (2)

 A escultura que homenaxea as tertulias pontevedresas, situada na praza de San Xosé, diante do café Moderno, converteuse en poucos anos nun símbolo de Pontevedra e un dos monumentos máis fotografados da cidade. Houbo moitas tertulias recoñecidas en Pontevedra, comezando pola do farmacéutico Perfecto Feijoo (a quen pertencía o loro Ravachol), á que asistiron personaxes como Emilia Pardo Bazán ou Pablo Iglesias, ata as da actualidade, como a do Carabela ou a do Blanco e Negro, á que asisten algúns profesores e antigos profesores do IES Valle Inclán. Evidentemente esta escultura non representa ningunha das tertulias históricas, senón que é un símbolo que une personaxes de diferentes épocas da cultura galega.

Se nos imos fixando neles dun en un, podemos recoñecer no extremo esquerdo a Alexandre Bóveda, un dos principais redactores do Estatuto de Autonomía de 1836. O 20 de xullo foi detido tras o "alzamento nacional", acusado de traizón e condenado a morte nun xuízo celebrado o 13 de agosto dese mesmo ano. A sentenza executouse o 17 de agosto na Caeira (Poio).

O seguinte é Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, a personalidade máis importante de cultura galega do s. XX e profesor do instituto de Pontevedra, na actualidade figura un cadro del realizado por outro antigo profesor do centro a un dos lados da entrada do paraninfo, ademais da exposición permanente nos corredores da planta baixa. Escritor que cultivou practicamente todos os xéneros literarios (narrativa, teatro, ensaio), artísticos (caricaturista, pintor) e -sobre todo- debemos destacar o seu labor político (sempre minimizado desde determinados poderes) tanto no plano ensaístico, Sempre en Galiza, considerada como a biblia do galeguismo como práctico (deputado no ano 1931 e novamente no 36, ministro do goberno republicano no exilio, presidente do Consello de Galiza) entre outras moitas cousas, pois resulta imposíbel resumir a súa contribución á nosa cultura nunhas poucas liñas.

 O seguinte, -xa noutra mesa- é Valentín Paz Andrade, a quen este ano 2012 se lle dedica o Día das Letras Galegas. Personalidade polifacética, mencionaremos aquí unicamente a súa contribución ás letras galegas. Unha das súas primeiras publicacións foi Pranto Matricial (1955), mais cultivou tamén o ensaio (literario, histórico ou económico) e o xornalismo.

Carlos Casares apoia as súas mans sobre os ombreiros deste e do último personaxe sentado. Autor dunha estensa e variada obra literaria é un dos máis sobresalientes escritores da segunda metade do s. XX. Desde a súa primeira e novidosa colección de contos, Vento ferido (1968) ata a póstuma O sol do verán, cultivou tamén con grande éxito a literatura infantil, o ensaio e a tradución. Destacábel así mesmo é a columna xornalística que durante anos publicou en La Voz de Galicia, "Á marxe", na que fixo famoso o seu gato Samuel.

A última figura é Ramón Cabanillas. Basilio Álvarez, a quen coñeceu en Cuba, foi clave na súa decisión de dedicarse á poesía galega, ao unilo á causa agrarista. Aclamado como Poeta de raza, puxo a súa poesía ao servizo da construción nacional de Galiza, sobre todo coa súa obra Na noite estrelecida, na que reelabora os mitos artúricos uníndoos a lendas galegas, en busca da redención de Galiza. Tamén cultivou o teatro e a tradución.

Finalmente, de pé, ameniza a tertulia co seu violín Manuel Quiroga, destacado violinista pontevedrés, que viu rota a súa carreira ao ser atropelado por un tranvía en Times Square, pois foi perdendo a mobilidade do seu brazo dereito ata a parálise. Dedicou o resto da súa vida á composición (temas tradicionais galegos -"Galicia", "Alalá", "Alborada", "Emigrantes celtas", "Muñeira"...-, españois e danzas cubanas e arxentinas) e á pintura.

 

Meu pai vaite matar, de Mª Xosé Queizán

A obra está protagonizada por Diana, de pais progresistas, que viviron os anos da transición e nun primeiro momento non son quen de asumiren a profesión da filla: criminóloga na Brigada da Policía Nacional. Ao visitar a tía Lola, irmá solteira da nai e herdeira da casa familiar, decátase de que o ignora case todo sobre os seus antepasados, pois a súa nai rompera coa familia na mocidade; lembrando algunhas escenas coa tía Lola cando Diana era nena vaina interrogando en busca de respostas e nota que a tía evita falar de certas cousas, ou mente sobre o seu irmán Moncho, que marchou para a Arxentina de moi novo. Cando Diana herda a casa e descobre unhas cartas do tío Moncho desde un presidio arxentino, decide ir alá investigar que foi o que motivou o seu encarceramento. Vivirá entón aventuras inesperadas e coñecerá personaxes que cambiarán por completo a súa vida.
Nesta novela, Mª Xosé Queizán trata temas que aparecen con frecuencia na súa obra (a pederastia, o maltrato machista...), desde unha perspectiva de muller, ofrecendo unha visión diferente á que estamos acostumados, máis positivista e menos sentimental. De aí a importancia que adquire a teoría de Darwin sobre a evolución das especies, ou o predominio da intelixencia sobre a sensibilidade.

Escritores galegos en Pontevedra (1)

Con esta entrada comezo unha serie que nos levará a percorrer as rúas de Pontevedra en busca de monumentos e placas en homenaxe a escritores da literatura galega.
E a primeira debe ser a máis achegada a nós: Mª Victoria Moreno, quen durante moitos anos foi profesora no noso centro e tamén ocupou o cargo de xefa de estudos. A placa que nola lembra está situada preto de onde ela vivía, na avenida de Vigo, a carón da ponte que pasa sobre a rúa Eduardo Pondal.
Mª Victoria Moreno Márquez (1941-2005) non naceu na Galiza senón en Extremadura, mais desde que chegou a Pontevedra como profesora adoptou o galego como lingua propia e de creación, ata converterse nunha das nosas principais autoras de literatura infantil e xuvenil (aínda que non só). Leonardo e os fontaneiros foi un dos seus primeiros grandes éxitos, así como Anagnórise, obra da que se tirou a cita da placa e que figura no plan lector do departamento de lingua galega no noso centro.

Presentación dun novo libro

O pasado 20 de decembro presentouse no Pazo de Mugartegui o libro Verbas no ar de Iria Morgade Valcárcel, filla da profesora do centro e compañeira de departamento Charo Valcárcel. A novela foi a gañadora do VII premio Biblos-Pazos de Galicia, interesante iniciativa dirixida á mocidade que así ten a oportunidade de publicar a súa primeira obra baixo a titoría dun escritor xa recoñecido, neste caso Xabier P. Docampo. Aínda non comecei coa súa lectura, mais prometo non demorarme moito pois a temática resulta moi atractiva: os novos movementos cidadáns e a súa posíbel futura evolución.

Esta é a portada do libro, a ilustración é da autoría do irmán da autora e antigo alumno do noso centro, Adrián.

Laura no deserto, de Antón Riveiro Coello

Hai un par de días acabei de ler unha das novelas que merquei no Culturgal e aínda non desapareceu o bon sabor de boca que me deixou. Nesta ligazón podedes ler a recensión que publiquei en www.ogalego.eu.

Culturgal

Na pasada fin de semana celebrouse o Culturgal, feira do sector cultural galego, en Pontevedra e foi todo un éxito. O público de todas as idades encheu o recinto e daba xenio ver aos máis pequenos tirandos polo chan e felices folleando libros. O auditorio do Pazo da Cultura quedou pequeno para acoller a todo o público (sobre todo nenos) que quixo asistir ao concerto de Mamá Cabra e tamén estiveron animadas as conversas con diversos escritores que presentaron novas obras. A foto corresponde á presentación da novela Meu pai vaite matar, de Mª Xosé Queizán.

Benvida

IES Valle Inclán

 

Comezamos unha nova etapa na que iremos comentando todos aqueles actos culturais ou académicos que nos parezan de interese.

SIETE 2ª EDICIÓN

FUSFLES 2ª EDICIÓN

EL PUENTE 2º EDICIÓN

APÚRATE 2º EDICIÓN

SUMÉRGETE 2ª EDICIÓN

SUMÉRGETE 2ª EDICIÓN

Distribuir contido